Η ΜΕΓΑΛΕΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΧΑΡΑΚΤΙΚΗΣ

Ο Απόστολος Κούστας ανοίγει νέους τεχνικούς και θεµατικούς ορίζοντες στην τέχνη της χαρακτικής.

Μια τεχνική: η τεχνογνωσία µιας προσωπικής καινοτοµίας

Η χαρακτική του Απόστολου Κούστα δε χρησιµοποιεί για βάση ούτε το ξύλο, ούτε την πέτρα, ούτε το µέταλλο, αλλά τσιµεντένιες πλάκες. Ο καλλιτέχνης, ως αληθινός µάστορας εκτελεί ο ίδιος µε τα χέρια του κάθε στάδιο της διαδικασίας υλοποίησης του έργου, χωρίς τη µεσολάβηση τρίτου ή τη βοήθεια µηχανήµατος.Το υλικό, σε συνδυασµό µε την κατάλληλη επιλογή χαρτιού και χρωστικών ουσιών, παρέχει πλήθος εκφραστικών δυνατοτήτων που παραµένουν, ωστόσο, άρρηκτα συνδεδεµένες µε την έµπνευση του Απόστολου Κούστα: νέες αναλογίες που ενίοτε αναζητούν το µνηµειώδες, απέριττες και ιερατικές γραµµές, πυκνότητα και ζεστασιά της υφής και των χρωµάτων.

Μια ποιητική: ο τρόµος / η χαρά

Το έργο διαπνέει το αίσθηµα της δοκιµασίας και της φθοράς, εκφράζοντας συχνά µε εκπληκτική ζωντάνια το φόβο, τον οίκτο, την αγωνία της αποσάθρωσης ή της απολίθωσης, τόσο απέναντι στους ανθρώπους όσο απέναντι στη φύση, όπου έµψυχα και άψυχα – το πουλί, το δάσος, η βάρκα µοιάζουν καταδικασµένα να αποκοιµηθούν µέσα σε µια διαδικασία σήψης ή απανθράκωσης. Η αργή µεταλλοποίηση της ζωής.
Αλλά διαπνέει παράλληλα και µια επική λαµπρότητα, µε µια πρωταρχική ζωτικότητα, πάντα έτοιµη να αναβλύσει εκ νέου χάρη στη δυναµικά οικονοµία του σχεδίου, χάρη στην ορµή του έργου, η οποία ενίοτε διαθέτει επιβλητική ηρεµία, όπως σ’ εκείνο το απλό τοπίο του Μεσολογγίου ή ακόµα σ‘ εκείνον τον Δούρειο Ίππο,γεµάτο από την αµήχανη γλυκύτητα ενός παιδικού παιχνιδιού, σε πείσµα ή εξ’ αιτίας της απειλής των δοράτων.
Αυτά τα αισθήµατα δεν τα παραθέτει ο Απόστολος Κούστας. Γνωρίζει ότι η συµφιλίωση των αντιθέσεων, την οποία µόνο το καλλιτεχνικό έργο µπορεί να συντελέσει, προϋποθέτει την αντιπαράθεσή τους.

Μια ηθική: ο κυκλικός χρόνος

Τα έργα του Απόστολου Κούστα διαπνέονται από µια µυθική διάσταση. Οκαλλιτέχνης ανασταίνει, χωρίς καµιά ανεκδοτική πρόθεση, µερικές από τις µεγάλες µορφές ή τις µεγάλες στιγµές της µυθολογίας, ή ακόµα προσδίδει µυθική διάσταση σε όλα τα θέµατά του, που εµπνέονται από τη φύση ή και την βυζαντινή παράδοση.
Αυτή ή διάθεση γίνεται εντονότερη όταν το ιερατικό, και µάλιστα συχνά αρχαϊκό, σχέδιο συγγενεύει µε τις προϊστορικές τοιχογραφίες και τα νεολιθικά σηµεία ή σύµβολα.
Το έργο του Απόστολου Κούστα µοιάζει να επικοινωνεί µε αρχέγονες πηγές, παντοτινά ζωντανές, µεγαλυµένες µέσω της αέναης τους παρουσίας. Μια φαινοµενική αχρονικότητα επικαλύπτει στην ουσία µια βαθύτερη διαχρονικότητα. Και η ροή του χρόνου, η µονιµότητά του απεικονίζεται µε αυλακιές, των οποίων η διευθέτηση στον χώρο αποκτά και αυτή κοσµική διάσταση.
Όµως το θεµελιώδες και δοµικό στοιχείο του Απόστολου Κούστα έγκειται στην προβληµατική του ίχνους. Η χαραγµένη γραµµή αποτελεί ένα ίχνος, αλλά αναδύεται επίσης ως το επόµενο στίγµα πολλαπλών ιχνών. Αυτά τέχνη είναι ταυτόχρονα τα σηµάδια ενός ενταφιασµένου παρελθόντος, η έκφανση της απαιτητικής παρουσίας µιας µνήµης, τα διαδοχικά σηµεία αναφοράς χάρη στα οποία χτίζει και προβάλλει κανείς την τέχνη και τη µοίρα του.

Τα µέσα, τα θέµατα και τα σχέδια του Απόστολου Κούστα προκύπτουν έτσι όλα από την ένταση ανάµεσα σε δύο εκ πρώτης όψεως αντιθετικούς πόλους: πέτρα / χαρτί, τραχύτητα / απαλότητα, σκληρότητα / µαλακότητα, µαρασµός / ζωτικότητα, ιερατισµός / ρευστότητα, αρχαϊσµός / νεωτερισµός, µοναξιά / µέθεξη. Η συνένωση αυτών των επιβλητικών αισθήσεων συντελείται χάρη στη δεξιοτεχνία και την ειλικρίνεια του Απόστολου Κούστα, αφήνοντας το µαγικό και ζωντανό ίχνος πάνω µας.

 

Christophe Bacquaert